Plot Twist - Bí kíp tạo nên một câu chuyện hay

Plot twist được hiểu đơn giản là cú lừa, pha bẻ lái, nút thắt hay cao trào của một tác phẩm. Plot twist độc đáo là một trong những yếu tố tạo nên những tình tiết gay cấn, giúp tác phẩm trở nên cuốn hút hơn, gây được ấn tượng mạnh cho độc giả. Có những cách nào để tạo nên plot twist, và sử dụng chúng như thế nào? Cùng Ổ Sách khám phá qua blog này nhé!

Plot twist thường nằm ở gần cuối của một tác phẩm, như một cách giải quyết vấn đề cho những xung đột chính của toàn bộ câu chuyện. Thông thường chỉ sử dụng plot twist một lần, vì nếu không biết cách xử lý plot twist nhiều hơn, bạn sẽ biến câu chuyện của mình thành một mớ bòng bong khó hiểu hoặc mất đi tính bất ngờ của tác phẩm. 

Có các cách xây dựng plot twist điển hình như sau:

1. Anagnorisis - Sự khám phá bất ngờ

Anagnorisis là sự khám phá bất ngờ của nhân vật về chính mình hoặc nhân vật và các mối quan hệ xung quanh. Người viết cần cài cắm tình tiết và dần dần hé lộ phía cuối câu chuyện. Từ đó để nhân vật nhận ra bản chất của sự vật sự việc và tìm cách giải quyết nút thắt. 

2. Flashback - Đoạn hồi tưởng quá khứ

Là sự thay đổi mạnh mẽ đột ngột cho sự kiện đã xảy ra trong quá khứ. Bằng cách cung cấp thông tin cho những lỗ hổng trong quá khứ. Hé lộ lý do cho những khúc mắc không thể giải thích trước đó. Tiết lộ danh tính nhân vật bí ẩn. Đó là những cách để tạo nên cách giải quyết bất ngờ cho câu chuyện.

3. Unreliable narrator - Người dẫn chuyện không đáng tin

Bằng cảm xúc của người kể chuyện, người viết thao túng làm chệch hướng suy nghĩ của người đọc. Khi sự thật được hé lộ, người đọc sẽ vỡ òa cảm xúc khi nhận ra mình “bị lừa” như thế nào.

4. Peripeteia - Sự đảo ngược vận mệnh

Sự đảo ngược vận mệnh của nhân vật đến từ hoàn cảnh. Đây là một cách lật ngược tình tiết khiến cho độc giả trở tay không kịp. Người viết cần khôn khéo kết nối với những đặc điểm nhân vật đã có, tránh tình trạng thiếu logic trong tác phẩm.

5. Deus ex machina - Nhân vật mới bất ngờ

Khi sự kiện rơi vào bế tắc, sẽ có một nhân vật bất ngờ xuất hiện và gỡ rối cho bạn. Đó là cách nói về “Deus ex machina”. Nhân vật này sẽ nắm nhiều chứng cứ, hoặc có quyền lực để giải quyết vấn đề. Đem đến hướng giải quyết tốt đẹp hơn cho câu chuyện.

6. Poetic justice - Công lý trong thơ ca

Giống như tư tưởng mà những câu chuyện cổ tích đem lại: Ở hiền gặp lành, ở ác gặp ác. Đây là cách giải quyết vấn đề theo luật nhân quả, phù hợp với tâm lý chung của xã hội. Cách mà người xấu bị trừng phạt hay người tốt nhận được món quà phước lành, tuy không phải là một plot twist gây ra nhiều bất ngờ, nhưng lại đem lại giá trị tốt đẹp về ý nghĩa nhân sinh.

7.Chekhov's gun - Vai phụ quan trọng

Một vai phụ được giới thiệu từ đầu câu chuyện, tưởng chừng như không có giá trị, đột nhiên lại trở thành nhân vật quan trọng trong việc giải quyết nút thắt của bạn. Những nhân vật này bằng cách nào đó sẽ có mối quan hệ gần gũi với nhân vật chính, và xuất hiện đúng thời điểm quan trọng.

8. Red herring - Đầu mối sai lệch

Thường được sử dụng trong truyện trinh thám. Những đầu mối sai lệch giúp đánh lừa nhân vật chính, kéo người đọc tránh xa đáp án chính xác. Thường những đầu mối này được sắp đặt cạnh tình tiết đúng, nhưng lại được nhấn mạnh quá mức khiến người đọc quên đi tình tiết chính xác của câu chuyện. Nhưng tình tiết đúng vẫn ở đó thôi, và tác giả sẽ nhắc cho chúng ta nhớ ở cuối câu chuyện.

9. In medias res - Ở giữa câu chuyện

Trong một tác phẩm, không nhất thiết ta phải đặt bút viết từ phần mở đầu. Đôi khi ta có thể chọn kể từ giữa một câu chuyện. Song song với việc tiến về phía tương lai, tác giả tiết lộ quá khứ bằng dòng hồi tưởng. Việc đảo ngược thời gian khiến cho tác phẩm có cách nhìn mới lạ, bớt nhàm chán hơn.

10. Kết cấu phi tuyến tính

Mộtkết cấu phi tuyến tính hoạt động bằng cách tiết lộ cốt truyện và nhân vật không theo trình tự thời gian. Kỹ thuật này đòi hỏi người đọc cố gắng ghép lại dòng thời gian với nhau để hiểu được đầy đủ câu chuyện.

11. Trình tự thời gian đảo ngược

Trình tự thời gian đảo ngược hoạt động bằng cách tiết lộ âm mưu theo thứ tự ngược, nghĩa là từ sự kiện cuối cùng đến sự kiện ban đầu. Không giống như cốt truyện tuân theo trình tự thời gian, thông qua các nguyên nhân trước khi đạt được hiệu quả cuối cùng, các cốt truyện đảo ngược trình tự thời gian cho thấy kết quả cuối cùng trước khi truy tìm nguyên nhân dẫn đến nó, vì vậy, nguyên nhân ban đầu đại diện cho một "twist kết thúc". 

Như vậy, có rất nhiều cách để xây dựng plot twist. Không nhất thiết phải lựa chọn chính xác một khái niệm ở trên mà tác giả có thể khéo léo kết hợp đan xen để tạo nên một tác phẩm độc lạ và cuốn hút nhất.

Mong rằng bài giới thiệu của Ổ Sách sẽ giúp ích cho các bạn, chúc các bạn có thật nhiều tác phẩm hay nhé!